I. İbrahim kimdir

I. İbrahim kimdir, Osmanlı padişahlarının on sekizincisi, İslam halifelerinin seksen dördüncüsü olan I. İbrahim, tahta kaldığı 8 yıl içerisinde saraydaki muhaliflerini temizlemeye ve iç karışıklıklara son vermeye çalışmıştır. Hazinenin boşalmasından dolayı Osmanlı maliyesinde düzenlemeler yaptırmıştır.

5 Kasım 1615‘de İstanbul‘da doğan I. İbrahim, I. Ahmet‘in Kösem Sultan‘dan olan ikinci oğludur. Şehzadeliği kafeste geçtiği için kardeşlerinin sırayla öldürülmesini görmüştü. 8 Şubat 1640‘de kardeşi IV. Murat‘ın ölümü üzerine 9 Şubat 1640‘da Osmanlı tahtına geçti. Ağabeyinin ölümünden sonra tek Osmanlı Hanedanı’nda tek veliaht kalmıştı. Tahta geçtiğinde 24 yaşında idi.

IV. Murat’ın Revan Seferi sırasında Revan Kalesi Komutanı olan Emir Mirgünoğlu, sultanın ölümünden sonra bölücü faaliyetlere girmişti. I. İbrahim tahta geçtiğinde ilk işi Mirgünoğlu’nun idam kararı oldu. Ancak bu kararından dolayı Hurûfiler I. İbrahim’e düşman oldular.

Kemankeş Kara Mustafa Paşa‘nın ve Şeyhülislam Yahya Efendi‘nin de yardımlarıyla, aleyhlerindeki bütün tahriklere rağmen, I. İbrahim’in ilk yıllarında devlet idaresini düzene soktu. Hazinenin gelir ve giderlerini düzenleterek sikkenin değer kaybetmesini engelledi. Kösem Sultan olmak üzere, bir kısım ehliyetsiz I. İbrahim’in aleyhindeki devlet adamlarının tahriklerine kapılarak Kemankeş Kara Mustafa Paşa’yı 1644 yılında idam ettirdi. Kısa bir süre sonra Şeyhülislam Yahya Efendi’nin de ölümü üzerine yeterli nitelikte devlet adamı kalmamıştı. I. İbrahim annesini saraydan uzaklaştırmak için Topkapı’dan Eski Saray’a gönderdi.

Dış sorunlar ile ilgilenmeye başlayan I. İbrahim, 1637 yılında Ruslar tarafından işgal edilen Azak Kalesi üzerine yürüdü. Kırım kuvvetlerinin de yardımıyla Azak Kalesi teslim alındı. Ardından 1641 yılında Avusturya’ya düzenlenen akınlar ile Kuzey Bavyera’ya kadar ilerlendi. Avusturya İmparatoru Ferdinand, Osmanlıların bu ilerlermesine karşı koyamadığı için 1606 yılında imzalanan Zitvatorok Antlaşması yenilendi.

Akdeniz’de ise Saint-Jean Şövalyeleri Osmanlı’ya ait ticaret gemilerine saldırmakta idi. 20 Haziran 1645‘te Sakız Adası üzerinden harekete geçen Osmanlı donamansı Girit’i ele geçirmek için sefere çıktı. 17 Temmuz‘da Girit’in Hanya Limanı’nın ele geçirilmesi üzerine Almanya ve İtalya asker göndererek Venedik’e yardım kararı aldı. Deli Hüseyin Paşa‘nın Resmı Kalesi’ni ele geçirmesi ve Osmanlı donanmasının üstün duruma gelmesine rağmen Kandiye fethedilememişti.

Osmanlı Devleti’nde sarayda kadınların iktidar mücadesi yüzünden çıkan karışıklıkların had safhada olduğu bu dönemde Anadolu’da israf ve giderlerin artması sonucu birçok isyan başgöstermiştir. Bunlardan biri de Sivas Valisi Varvar Paşa‘nın 1647 yılındaki isyanıdır. Ocak ağaları güçlenince isyan kısa sürede büyüdü. 1648 yılında Sadrazam Hezarpare Ahmet Paşa‘nın asilerce azledilerek öldürülmesi üzerine Sofu Koca Mehmet Paşa sadrazamlığa getirildi. Kösem Sultan’nın I. İbrahim üzerinde tesiri kalmayınca Şeyhülislam Abdurrahim Efendi ile sadrazam güçlerini birleştirerek I. İbrahim’i tahttan indirdiler. 7 Ağustos 1648‘de henüz 7 yaşında olan IV. Mehmet tahta geçirildi. Tahtan indirilmesinden 11 gün sonra 18 Ağustos 1648‘de I. İbrahim boğdurularak öldürüldü. Cenazesi Ayasofya Cammi karşısında bulunan türbeye defnedildi.

I. İbrahim döneminde mali durumunun düzeltilmesi için çalışmalar yapılarak para basılmadan para ayarının düşürülerek ve vergilerin adil bir şekilde toplanarak hazinenin güçlendirilmesine çalışılmıştı.