Alfred Russel Wallace kimdir

Alfred Russel Wallace kimdir, Doğa bilimci, coğrafyacı, Antropolog, Biyolog.

Doğal seleksiyon yoluyla türlerin ortaya çıkışı konusunda Charles Darwin‘den bağımsız olarak geliştirdiği kuramla tanınır.

Alfred Russel Wallace, 8 Ocak 1823 yılında İngiltere‘de Galler bölgesinde Usk-Monmouthshire’da Thomas Vere Wallace, Mary Anne Greenell çiftinin dokuz çocuğundan sekizinci çocuğu olarak doğmuştur. Wallace on üç yaşına gelmeden, servetleri o kadar azalmıştı ki ailesinin onu okutacak gücü kalmamıştı. Marangoz çırağı ağabeyinin yanında kalmak üzere Londra‘ya gönderildi. Hertford’da bir dilbilgisi okulunu bitirdi.

Alfred yılları arasında harita – kadastrocu ağabeyinin yanında çalıştı. Arazi ölçümü, Wallace’ın günlerini açık havada geçirmesini sağladı ve yaşamında yeni bir dönem başladı. Jeolojiyi ve 1841’de satın aldığı Yararlı Bilgileri Yayma Topluluğu’nun (Diffusion of Useful Knowledge) yayınladığı bitki yapıları kitapçığını satın alarak botaniği keşfetti. Hemen arkasından böceklere de ilgi duymaya başladı.

1844 yılında bir süre Leicester’de bir okulda görev yaptı, 1845 yılında ağabeyi William’ın ölümü ile tekrar harita – kadastro işine geri döndü.

1848 yılında Leicester’da bir halk kütüphanesinde tanıştığı doğa bilimci Henry Walter Bates ile Amazon yağmur ormanlarından örnekler toplamak üzere Brezilya‘ya gitti. (Henry Walter Bates sonradan Viktorya dönemi böcek bilimcilerinin en büyüklerinden biri olmuştur.) Amazon’da geçirdiği dört yıldan sonra eve dönüş yolunda gemi yandı ve battı, yıllarını hız örnek heba oldu. Yangın neticesinde kendini Sargasso Denizi’nde, kıyıdan yaklaşık bin yüz kilometre (yedi yüz mil) uzaklıkta, üstü açık bir teknede buldu. Keşif gezisinin ortasında Henry Walter Bates‘le ciddi şekilde tartışmış, arkadaşsız kalmıştı. Wallace’ı kurtaran tekne de neredeyse batıyordu.

Türlerin kökenlerini araştırma fikri kafasında bu gezi sırasında şekillendi. 1852 yılında İngiltere‘ye geri döndü. Çıkardığı Amazon nehrinin bir kolu olan Uaupés Nehri haritası, elli yıldan daha uzun bir süre kullanımda kaldı.

Wallace hayvanlar ve bitkiler konusunda, yerel toplama gezilerine çıkarak ve sık sık British Museum‘u ziyaret ederek kendi kendine hızlandırılmış bir kurs verdi. Ayrıca, doğa bilimi ile ilgili bulabildiği her şeyi okudu, bunların arasında Robert Chambers‘ın bir hayli etkileyici kitabı “Vestiges of the Natural History of Creation (Yaratılışın Doğal Tarihinden Kalıntılar)” de vardı.

1855 yılında yazdığı “On the Law Which Has Regulated the Introduction of New Species” (Yeni Türlerin Ortaya Çıkışını Düzenleyen Yasa Üzerine) adlı makalesinde her türün yakından ilişkili olduğu önceki türlerin uzantısı olduğunu savundu.

Alfred Russel Wallace, Charles Darwin ile aynı zamanlarda evrim kuramı konusunda çalışmıştır. Charles Darwin, dinsel ve muhafazakâr çevrelerden tepki çekeceğini düşünerek çalışmalarını ölümünden sonra yayınlanmak üzere rafa kaldırmışken, benzer bir çalışma hazırlayan Wallace’dan 1858 yılında aldığı bir mektup çalışmalarını yayımlaması için ona cesaret vermiştir.

Darwin ile Wallace Evrim Teorisi ve doğal seçilim üzerine beraberce bir tez yazıp yayımlamışlardır. Sonraları Darwin’le bazı noktalarda görüş ir kişi olarak Tanrı’nın evrimle yarattığına inanıyordu ve insanın zihinsel faaliyetlerinin doğal seleksiyon ve benzeri mekanizmalarla açıklanamayacağını öne sürüyordu. İnsanın vücut yapısının doğal seçme sonucu oluştuğunu öne sürmekle birlikte, zihinsel gücün gelişmesinde Charles Darwin’den farklı olarak doğal seçmenin dışında biyolojik olmayan etkenlerin rol oynadığını savunmuştur.

1854-1862 yılları arasında araştırmalar yapmak ve örnekler toplamak üzere Endonezya ve Malezya‘da 8 yıl süreyle Kraliyet Coğrafya Topluluğu’nun desteği ile Malay takımadalarında bulundu. Bu araştırmalarında bölgenin bitki ve hayvan türlerini inceledi. Burada bin tanesinden fazlası yeni tür olmak üzere 310 memeli, 100 sürüngen, 8.050 kuş, 7.500 kabuk, 13.100 kelebek, 83.200 kınkanatlı ve 13.400 diğer böceklerden oluşan 125.660 örnek” topladı.

Sonuçta türlerin doğal seçim yoluyla evrimleştiği ve ortak bir kökenden türediği kanaatine vardı. Burada yaptığı çalışmaları 1869 yılında yayımlanan Malay Takımadaları adlı eserinde topladı. Önceleri insanı yüksek yapılı maymunlarla aynı kökenden gelen bir varlık olarak tanımlayan wallace daha sonraki dönemde insan gibi üstün özellikleri ve aklı olan bir yaratığın doğa yasaları ile açıklanamayacağını, insan aklının oluşumunda doğaüstü güçlerin etkili olduğunu savundu.

Alfred Russel Wallace, 1866 yılında bir botanikçinin kızı Annie Mitten ile evlendi. Herbert Wallace, Violet Wallace, William Wallace adlarında 3 çocuğu oldu.

Alfred Russel Wallace, 7 Kasım 1913 tarihinde Broadstone, Dorset, İngiltere‘de 90 yaşında ölmüştür.

Ödülleri :
1908 – Merit Nişanı,
1908 – Copley Madalyası,
1892 – İngiliz Kraliyet Coğrafya Topluluğu Kurucu Madalyası,
1892 – Linnean Topluluğu Altın Madalyası

Kitapları :
tion of New Species” (Yeni Türlerin Ortaya Çıkışını Düzenleyen Yasa Üzerine
1869 – Malay Takımadaları
1870 – Doğal Seçilim Kuramına Katkılar
1876 – Hayvanların Coğrafi Dağılımları
1898 – Aşılama.